معاونت غذا و دارو

انسولین

تزریق انسولین برای کنترل قند خون دراشخاص با دیابت نوع 1 (شرایطی که بدن انسوین نمی سازد و نمیتواند مقدار قند خون را کنترل کند) یا در افراد با دیابت نوع 2 (در شرایطی که قند خون خیلی بالاست به دلیل عدم تولید یا استفاده انسولین به صورت طبیعی) که قند خون با داروهای خوراکی به تنهایی کنترل نمی شود، استفاده می شود.

انسولین ها به شکل محلول مایع یا سوسپانسیون هستند که به جز انسولین رگولار که به شکل وریدی و عضلانی نیز قابل استفاده است، به شکل زیر جلدی تزریق می گردند. انسولین قند خون بالای شما را کنترل می کند ولی دیابت شما را درمان نمیکند بنابراین به استفاده آن حتی در صورت احساس بهبودی، ادامه دهید.

انسولین ها از نظر طول اثر چهار دسته تقسیم می شوند؛ سریع الاثرها (لیسپرو و آسپارت)، کوتاه اثر (رگولار)،متوسط الاثر (NPH)، طولانی الاثر (گلارژین)

انسولین درچند شکل از جمله ویال و pre-filled pen و کارتریج در دسترس می باشد.

در صورت استفاده از ویال انسولین، نیاز به استفاده از سرنگ های انسولین است. در صورت استفاده از پن انسولین همیشه نیدل را بعد از انجام تزریق دور بیندازید.

انسولین را می توانید در شکم، قسمت بالایی بازو، قسمت بالایی پا یا باسن تزریق نمایید. توجه شود که در محل خال یا جای زخم و سوختگی ها تزریق انجام نشود.

برای هر تزریق از نواحی مختلف جهت تزریق استفاده کنید و حداقل 3 سانتیمتر دورتر از محل تزریق قبلی اما در همان ناحیه (برای مثال ،ران) از همه نواحی موجود در یک بخش استفاده شود سپس محل تزریق تغییر داده شود (برای مثال قسمت بالایی بازو). با اینکار از تغییر بافت پوست و همچنین بدنبال آن اختلال در جذب انسولین خودداری می شود. در صورتیکه در لمس پوست گره های کوچکی زیر پوستتان حس کردید از تزریق انسولین در آن محل خودداری کنید.

استفاده مجدد از سرنگ انسولین جهت تزریقات بعدی توصیه نمی شود ولی بیماران با درآمد ناکافی می توانند در صورت رعایت مسایل بهداشتی، تمیز نمودن محل تزریق و نگه داری مناسب سرنگ (عدم برخورد سر سوزن با سطوح خارجی) از سرنگ انسولین مجددا استفاده نمایید. بیمارانی که چندین باراز یک سرنگ استفاده می کنند باید به علایم قرمزی، سفتی، عفونت محل تزریق توجه داشته باشند.

انسولین های شیری (NPH) قبل از مصرف به آرامی تکان داده شوند.

هیچ زمان از انسولین شفاف (Regular) که کدر یا رنگی شده باشد یا حاوی تکه های کوچک و رسوب در ویال  باشد که با تکان دادن ملایم حل نمی شود، استفاده نکنید.انسولین رگولار از نظر ظاهری باید شفاف، بی رنگ و مانند مایعی شبیه آب باشد.

وقتی مخلوط انسولین رگولار با انسولین های دیگر کشیده می شود ابتدا انسولین رگولار را داخل سرنگ بکشید.

وقتی انسولین شیری (NPH) با انسولین های دیگر مثل لیسپرو، آسپارت، رگولار مخلوط می شود انسولین شیری باید بعد از انسولین های دیگر داخل سرنگ کشیده شود.

انسولین گلارژین هرگز با سایر انسولین ها مخلوط نشود.

انسولین ها نباید در معرض درجه حرارت های بالا، تماس مستقیم با نور آفتاب و یا یخ زدن قرار گیرند زیرا اثر بخشی خود را از دست می دهند.

ویال ها و قلم انسولین باز نشده باید در یخچال و در دمای 2-8 درجه سانتیگراد نگه داری شود ولی پس از باز شدن نیاز به نگهداری در یخچال نیست و با توجه به اینکه انسولین سرد سبب درد و تحریک موضعی حین تزریق می شود بهتر است بعد از باز شدن در دمای اتاق نگه داری شود. با این حال بیمارانی که انسولین خود را در یخچال نگه داری می کنند بهتر است قبل از تزریق، با چرخاندن ویال یا قلم انسولین بین کف دست ها آن را مقداری گرم و به دمای بدن رساند. از تکان دادن شدید ویال های انسولین خودداری شود چون سبب از دست رفتن قدرت دارویی می شود.

توصیه می شود ویال های انسولین یک ماه پس از باز شدن دور ریخته شوند چون بعد از یک ماه قدرت انسولین کاهش پیدا میکند.

 در صورت نیاز به حمل و نقل انسولین در فصل گرما یا در دمایی بالاتر از دمای اتاق از کیف های خنک کننده استفاده شود.

اگر انسولین درمعرض نور خورشید قرار گرفته باشد گاه تغییر رنگ قهوه ای نشان می دهد که در این موارد نباید از آن استفاده کنند. انسولین در اثر یخ زدن صدمه می بیند، به همین علت نباید انسولین در قسمت جایخی یخچال قرار داده شود. در صورت فاسد شدن انسولین، نوع شفاف آن کدر و نوع شیری آن یکنواختی خود را ازدست می دهد و به صورت دانه دانه به دیواره شیشه می چسبد.

طی مسافرت بهتر است انسولین را در کیف دستی خود حمل نمایید و به قسمت بار نسپارید! این نکته به ویژه در مسافرت با هواپیما اهمیت دارد زیرا در ارتفاع بالا ممکن است انسولین در قسمت بار هواپیما یخ بزند.

بیماران دیابتی می بایست نسبت به وجود علایم کاهش قند خون (گرسنگی، سرگیجه، لرزش، اضطراب، تعریق، خواب آلودگی و گیجی، افزایش ضربان قلب و اشکال در تکلم) و افزایش قند خون(پرنوشی، پرادراری، تشنگی، کاهش مایعات بدن، خستگی ،گرفتگی عضلات) هوشیار باشند.

قبل از تزریق انسولین:

-در صورت حساسیت به هر نوع انسولین یا نوع داروی دیگر به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

-در صورت استفاده از هر نوع داروی تجویز شده یا غیر نسخه ای مثل ویتامین ها، مکمل های طبیعی و محصولات گیاهی که مصرف می کنید یا خواهید کرد به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید.

- در صورت ابتلا به هر نوع بیماری، بیماری کلیوی، کبد، تیروئید، نارسایی قلبی و .... پزشک خود را مطلع سازید.

-در صورت بارداری یا قصد بارداری یا شیردهی یا باردارشدن حین مصرف انسولین، به پزشک خود اطلاع دهید.

-در مواردی که شما بیمار هستید یا استرس غیر معمولی را تجربه می کنید یا تغییری در میزان ورزش و فعالیت های روزانه شما ایجاد شده است موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید این تغییرات ممکن است سطح قند خون و مقدار نیاز به انسولین را تغییر دهد. برای مثال گرما و ماساژ می توانند سبب افزایش سرعت جذب انسولین رگولار شوند.

-افت قند خون می تواند روی توانایی انجام کارهای هدفمند مانند رانندگی اثر بگذارد از پزشک خود بپرسید که قبل از رانندگی یا فعالیت های هوشیارانه ماشینی نیاز به چک کردن قند خون دارید یانه؟